จริยธรรมปัญญาประดิษฐ์จากพื้นดิน

Ep. 14 - เก็บตกจากงานประชุม Global Forum on the Ethics of AI

ผมได้ไปร่วมประชุมงาน Global Forum on the Ethics of AI ซึ่งจัดโดยองค์การยูเนสโก Global Forum นี้จัดเป็นครั้งที่สาม และครั้งนี้ได้มาจัดที่กรุงเทพฯ ที่โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ ราชประสงค์ ผมเข้าร่วมงานประชุมข้างเคียง หรือ side event ซึ่งจัดควบคู่กับงานประชุมใหญ่ และจริงๆก็มีเนื้อหาสาระน่าสนใจมากกว่าหลายงานในประชุมใหญ่ เนื้อหามีเกี่ยวกับจิต สมอง และ "การอ่านออกเขียนได้" เรื่องเอไอ

Ep. 13 - อะไรคือ "พื้นดิน" ใน "จริยธรรมปัญญาประดิษฐ์จากพื้นดิน"

เราคุยกันเกี่ยวกับชื่อของโครงการ ว่าทำไมต้องเป็น "จากพื้นดิน" พร้อมกับตัวอย่างของการประยุกต์ใช้เอไอที่เกี่ยวข้องกับหลักการจากพื้นดิน

Ep. 12 - ปัญญาประดิษฐ์กับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน

เอพิโสดนี้เป็นเนื้อหาต่อเนื่องจากเอพิโสดที่แล้ว เราพูดกันถึงเรื่องบทบาทของปัญญาประดิษฐ์ในการพัฒนาที่ยั่งยืน การพัฒนาที่ยั่งยืนเป็นแนวคิดที่ผสานการพัฒนาเศรษฐกิจที่ควบคู่ไปกับการรักษาสิ่งแวดล้อมเพื่อให้โลกใบเดียวของเรานี้สามารถช่วยให้มนุษยชาติดำรงต่อไปได้ โดยไม่ทำลายทรัพยากรให้หมดไปเสียก่อน

Ep. 11 - ปัญญาประดิษฐ์กับการพัฒนาเศรษฐกิจ

ปัญญาประดิษฐ์มีบทบาทสูงมากในการพัฒนาและสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ การพูดกันเกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์ในประเทศไทยส่วนมากก็อยู่ในหัวข้อนี้ ในตอนนี้เราพูดกันเกี่ยวกับมิติทางจริยธรรมของการใช้ปัญญาประดิษฐ์ในการพัฒนา รวมไปถึงความสามารถต่างๆของปัญญาประดิษฐ์ในเศรษฐกิจ ทั้งในภาคเกษตรและภาคอุตสาหกรรม

Ep. 10 - ปัญญาประดิษฐ์กับประชาธิปไตย

ผศ. ดร. เจิด บรรดาศักดิ์มาคุยกับเราเกี่ยวกับความสัมพันธ์กันในมิติต่างๆระหว่างปัญญาประดิษฐ์กับประชาธิปไตย เรื่องที่คุยกันก็มีว่า เอไอส่งเสริมหรือขัดขวางกระบวนการของประชาธิปไตยอย่างไรหรือไม่ และกระบวนการประชาธิปไตยมีส่วนในการจัดการหรือกำกับดูแลเอไออย่างไร

Ep. 9 - ปัญญาประดิษฐ์กับการซื้อขายหุ้นและการลงทุน

เราพูดคุยกับอาจารย์ใกล้รุ่ง อิโซจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอาจารย์ขนิษ พุกกะเวสจากมหาวิทยาลัยมหิดล เรื่องมิติทางสังคมและจริยธรรมของการใช้ระบบปัญญาประดิษฐ์ในการซื้อขายหลักทรัพย์ งานของอาจารย์ทั้งสองเป็นงานที่ได้รับการสนับสนุนจากโครงการ เราคุยกันเกี่ยวกับความไม่เป็นธรรมที่อาจเกิดจากการผิดไปจากภาวะปกติของกลไกตลาด ซึ่งมาจากการใช้ระบบปัญญาประดิษฐ์ และแนวทางแก้ไข

Ep. 8 - ช่องว่างของความรับผิดชอบในเอไอ

เรายังคงสนทนากับผู้รับทุนจากรุ่นหนึ่งของโครงการ "จริยธรรมปัญญาประดิษฐ์จากพื้นดิน" วันนี้เราคุยกับคุณทัตดนัย คมคันศร ซึ่งทำวิจัยเกี่ยวกับ "ช่องว่างของความรับผิดชอบ" ในเอไอ คุณทัตดนัยเสนอว่าแทนที่เราจะมองหาช่องว่างของการรับผิด ซึ่งอาจจะทำได้ยากขึ้นในโลกที่เอไอมีความสามารถในการทำการต่างๆได้เองมากขึ้น เราควรจะหาเรื่องการอธิบายได้และการตอบคำถามว่าเหตุการณ์ที่ต้องมีการรับผิดชอบเกิดขึ้นได้อย่างไรมากกว่า และไม่ว่าอย่างไร การทำงานของระบบที่ทำงานได้ด้วยตนเองของปัญญาประดิษฐ์ ก็จะต้องมีมนุษย์คอยกำกับอยู่เสมอ

Ep. 7 - ปัญญาประดิษฐ์กับ "ความรู้ต้องห้าม"

เราพูดคุยกับอาจารย์ชนัญญา ประสาทไทย ผู้รับทุนสนับสนุนจากโครงการจริยธรรมปัญญาประดิษฐ์จากพื้นดิน อาจารย์พูดเกี่ยวกับเอไอกับ "ความรู้ต้องห้าม" ว่าเอไอประเภท "แบบจำลองภาษาขนาดใหญ่" (Large Language Models) มีทรรศนะอย่างไรต่อความรู้ต้องห้ามในสังคมไทย บทความของอาจารย์จะตีพิมพ์ในวารสาร Journal of Integrative and Innovative Humanities ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ฉบับเดือนพฤษภาคมนี้

Ep. 6 - การประชุม "ปัญญาประดิษฐ์กับพุทธศาสนา" ตอนที่ 2

ในเอพิโสดนี้ ผมเล่าถึงบทความของ Charles Goodman จาก SUNY Binghamton เกี่ยวกับบทบาทของอารมณ์ความรู้สึกสำนึกผิดในการปลูกฝังปัญญาประดิษฐ์ให้มีความรู้สึกผิดชอบชั่วดี บทความนี้เป็นบทความหลักในการประชุม "ปัญญาประดิษฐ์กับพุทธศาสนา" ที่มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด วันที่ 27*28 กุมภาพันธ์ 2568

Ep. 5 - การประชุม "ปัญญาประดิษฐ์กับพุทธศาสนา" มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด

มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด โดย Faculty of Asian and Middle Eastern Studies จัดการประชุมวิชาการ "AI and Buddhism" หรือ "ปัญญาประดิษฐ์กับพระพุทธศาสนา" ในวันที่ 27 - 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 เอพิโสดนี้เล่าถึงที่มาที่ไปของการประชุมนี้ และข้อเสนอในการตอบคำถามสำคัญๆเกี่ยวกับเอไอและพระพุทธศาสนา